Γυναικομαστία και καρκίνος

Υπάρχει σύνδεση της γυναικομαστίας με τους καρκινικούς όγκους;

Στη γυναικομαστία υπάρχει αυξημένη διόγκωση των μαστών του αρσενικού φύλου. Εμφανίζεται σε νεογνά, εφήβους και ενήλικες άνδρες με χαρακτηριστική τη μεγέθυνση του μαζικού αδένα στον έναν ή και τους δύο μαστούς. Συχνά πρόκειται περί απλής συσσώρευσης λίπους στην περιοχή του ανδρικού στήθους, ωστόσο σε κάποιες σπανιότερες περιπτώσεις είναι πιθανό να ελλοχεύουν υποκείμενα σοβαρά νοσήματα. Μία από τις ανησυχίες του ατόμου που εμφανίζει γυναικομαστία είναι το εάν η διόγκωση των μαστών του πρόκειται για καλοήθη μάζα ή κάτι σοβαρότερο. Η άμεση ιατρική διερεύνηση της αιτίας πρόκλησης της γυναικομαστίας είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς η πρόληψη και η θεραπεία του προβλήματος μπορεί να αποτρέψει επικίνδυνες καταστάσεις για την υγεία του ασθενούς.

Μία από τις σπανιότερες αλλά υπαρκτές αιτίες της γυναικομαστίας αποτελεί ο καρκίνος. Στις περισσότερες περιπτώσεις γυναικομαστίας εκλυτικός παράγοντας αποτελεί η λιπομαστία ή η αυξημένη οιστραδιόλη στο αίμα. Το 60% περίπου των εφήβων εμφανίζουν γυναικομαστία ως μια φυσιολογική κατάσταση όπου τα επίπεδα μεταξύ οιστρογόνων και τεστοστερόνης βρίσκονται σε δυσαρμονία στον οργανισμό. Στους ενήλικες άνδρες η γυναικομαστία εμφανίζεται κυρίως μετά τη μέση ή την τρίτη ηλικία. Θεωρείται αναγκαίο να διεξαχθούν μια σειρά από εξετάσεις προς εντοπισμό του αιτίου για άμεση και κατάλληλη αντιμετώπιση. Όταν τα συμπτώματα δεν περιοριστούν με το πέρας του χρόνου ή μετά από θεραπευτική αντιμετώπιση είναι απαραίτητο ο ασθενής να προβεί σε απεικονιστικές διαγνωστικές εξετάσεις. Η παχυσαρκία μπορεί να παίξει αρνητικό ρόλο και να δράσει ως επιβαρυντικός παράγοντας τόσο στο μέγεθος της γυναικομαστίας όσο και στην ύπαρξη κάποιας σοβαρότερης συνυπάρχουσας ασθένειας.

Η λήψη πλήρους ιστορικού υγείας του ασθενούς από τον ιατρό, η ψηλάφηση και η κλινική εξέταση των μαστών από χειρουργό, ο εργαστηριακός έλεγχος με αιματολογικές εξετάσεις, οι ακτινογραφίες, το υπερηχογράφημα και η διενέργεια αξονικής ή μαγνητικής τομογραφίας όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο μπορούν να δώσουν απαντήσεις σχετικά με το πρόβλημα και να δράσουν σωτήρια για μια άμεση θεραπεία. Η διαφοροδιάγνωση μεταξύ ψευδούς γυναικομαστίας, αληθούς γυναικομαστίας, κύστης, λιπώματος ή καρκινικού όγκου είναι άκρως σημαντική. Σε αντίθεση με τη γυναικομαστία, στον καρκίνο του μαστού συνηθέστερα μεγεθύνεται μόνο ο ένας από τους δύο μαστούς.

Η γυναικομαστία που σχετίζεται με την ύπαρξη καρκίνου στον άνδρα μπορεί να έχει ως συνοδά συμπτώματα ερυθρότητα στους μαστούς, επώδυνο ή ανώδυνο άγγιγμα, εισολκή των θηλών, εκκρίσεις από τη θηλή, κνησμό, όζο ή σκληρή ψηλαφητή μάζα κοντά στη θηλή, σημάδι φλεγμονής ή πληγής στους μαστούς και πρησμένους μασχαλιαίους λεμφαδένες. Η ύπαρξη όγκων και καρκινωμάτων στους όρχεις, στον προστάτη ή στην υπόφυση, η ηπατική δυσλειτουργία, οι όγκοι στα επινεφρίδια, η κίρρωση του ήπατος ή ο ηπατοκυτταρικός καρκίνος μπορούν να προκαλέσουν ως σύμπτωμα τη γυναικομαστία. Επίσης το 1% του συνόλου των καρκίνων του μαστού εμφανίζεται στον ανδρικό πληθυσμό. Αν και η ηλικία που εμφανίζεται είναι συνήθως μετά τα 72 έτη, είναι αναγκαίο να εξετάζεται πολυπλεύρως σε οποιαδήποτε ηλικία η ύπαρξη ψηλαφητής μάζας και να λαμβάνεται υλικό για βιοψία και κυτταρικό έλεγχο. Από τον ιατρό προτείνεται επίσης ο γονιδιακός έλεγχος για πιθανή γενετική μετάλλαξη του γονιδίου BRCA2 και BRCA1 σε ασθενείς με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού. Ακόμη και όταν στο οικογενειακό ιστορικό υπήρξε ή υπάρχει καρκίνος του μαστού σε γυναίκα, αυξάνεται η πιθανότητα του άνδρα να νοσήσει καθώς η κληρονομικότητα παίζει σημαντικό ρόλο. Η έγκαιρη διάγνωση είναι κρίσιμη για την πιθανότητα ίασης και την αποτελεσματικότητα των θεραπειών.

Πιθανοί επιβαρυντικοί παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου στους ανδρικούς μαστούς αποτελεί το κάπνισμα, η κατάχρηση του αλκοόλ, η ανισορροπία των επιπέδων ορμονών μεταξύ τεστοστερόνης και οιστρογόνων, η παχυσαρκία, η ορμονική θεραπεία λόγω καρκίνου των όρχεων, η λήψη ορμονών για φυλομετάβαση διεμφυλικών ατόμων, η κρυψορχία, η έκθεση σε ακτινοβολία και η ύπαρξη των συνδρόμων Klinefelter και Cowden. Ειδικότερα σε άνδρες που πάσχουν από το σύνδρομο Klinefelter αυξάνονται κατά πολύ περισσότερο οι πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του μαστού σε σχέση με τους άνδρες που δεν πάσχουν από αυτό.

Η αντιμετώπιση της γυναικομαστίας που οφείλεται σε ανδρικό καρκίνο του μαστού είναι κυρίως χειρουργική με άμεση αφαίρεση της μάζας ή μαστεκτομή. Εκτός από τη χειρουργική επέμβαση είναι πιθανόν ο ασθενής να υποβληθεί σε χημειοθεραπείες, ακτινοθεραπείες ή ορμονοθεραπείες αναλόγως του σταδίου και του είδους του καρκίνου. Η αργοπορημένη επίσκεψη στον ιατρό λόγω αναβολής καθυστερεί δυστυχώς πολλές φορές τη διάγνωση και την ίαση ενώ οι περισσότεροι καρκίνοι ανδρικού μαστού ανιχνεύονται όταν πλέον βρίσκονται σε αρκετά προχωρημένο στάδιο.

Η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του πληθυσμού πάνω στο θέμα του ανδρικού καρκίνου του μαστού μπορεί να αποβεί σωτήρια. Η έγκαιρη διάγνωση σε οποιαδήποτε περίπτωση αλλαγής στην εμφάνιση του ανδρικού στήθους μπορεί να σώσει ζωές. Αν και αποτελεί σπάνια πάθηση και συνδέεται ελάχιστα με την κοινή γυναικομαστία, η γνώση γύρω από το θέμα βοηθά στην έγκαιρη πρόληψη και στη δυνατότητα ίασης του προβλήματος. Ο γενικότερος ιατρικός έλεγχος όταν υπάρχει γυναικομαστία κρίνεται ζωτικής σημασίας καθώς έτσι μπορεί να προφυλαχτεί από μια πληθώρα ασθενειών και τύπων καρκίνου ο κάθε έφηβος ή ενήλικος άνδρας που παρατηρεί διογκωμένους και εμφανισιακά αλλαγμένους μαστούς. Η καλύτερη θεραπεία είναι πάντα η πρόληψη.